Introductie

Wat je nu leest is een introductie, een lange introductie, op waar we eigenlijk mee bezig zijn en waarom. Ons verhaal, ons gebouw, deze school, is natuurlijk niet gisteren ontstaan. Het komt voort uit een lange ontdekkingsreis. Daarin was het vallen en opstaan en vooral ruimte leren maken voor een richting van binnenuit. In feite zijn we al heel lang bezig met iets dat eeuwenoud is. Net als de vele mensen, voorbeelden en scholen die ons zijn voorgegaan, proberen wij ons nu, in onze tijd, te verdiepen in wat het is om mens te zijn. In alles wat we doen streven we ernaar om voeding voor de ziel te brengen, wezenlijke inspiratie op te roepen. In die voeding komen altijd menselijke vragen aan de orde over leven en samen leven. Vragen die al zo oud zijn als de mensheid, en nu ‘moeten’ worden voorzien met een jas van deze tijd.

Het is fijn als je deze introductie leest. Kijk of dit een taal is die je herkent, waarin je je thuis voelt. Wat ons betreft is het belangrijk dat je een gevoel krijgt, dat je eraan mee kunt doen. Dan wordt het een gezamenlijk onderzoek.

De tijd waarin wij leven

Als je nu stil zou worden en naar buiten kijkt. Wat vind je dan eigenlijk van deze tijd? Vanuit je hart. Wat vind je van de manier waarop we leven en omgaan met elkaar en onze leefomgeving?

Een allesomvattend antwoord is natuurlijk moeilijk om te geven, maar misschien kunnen we op z’n minst aankijken dat we leven in een turbulente tijd. Het stormt in de wereld anno 2024 en die storm zorgt op heel veel vlakken voor onrust, instabiliteit en spanningen. De hemel is vervuild, de aarde is uitgeput en dragende systemen, organisaties, instituten, enzovoort zijn hun kracht aan het verliezen. Tegelijk leven we in een continue haast, een ratrace, en lijken we vast te houden aan een manier van denken en doen, die niet meer houdbaar is. Gewoon niet. Het is de maakbare (consumptie-)maatschappij, die op z’n eind loopt. We zijn uitgemaakt!

Periode van grote overgang

Je zou kunnen zeggen dat we als mensheid, zowel individueel als collectief, aan de randen van een bepaalde manier van bestaan, van denken en handelen zijn gekomen. Dat is eigenlijk een hele neutrale manier van kijken. En als dat klopt, dan betekent het ook dat je de tijd van nu kunt duiden als een periode van grote overgang. We moeten het oude land verlaten, terwijl het nieuwe nog niet in zicht is. De vraag is wat te doen, wat te laten, hoe om te gaan met frustraties en gevoelens van onzekerheid en onmacht, en hoe om te gaan met al die ontwikkelingen, die over ons heen komen zonder dat we daar enige invloed op lijken te hebben. Hoe houden we ons als individu en als gemeenschap ‘heel’, hoe blijven we ‘heel’ en hoe kunnen we weer ‘heel’ worden als we eigenlijk ‘stuk’ zijn?

Het korte antwoord is wat ons betreft: samenkomen, in kleine groepjes, terugkeren naar oude wijsheden van de mensheid, naar oeroude bronboeken en wat daar geschreven staat, toepassen in de huidige tijd. Het gaat erover dat we samen weer een ‘taal’ ontwikkelen om de mens van nu te beschrijven, een taal leren die vlak bij huis is en over ons gaat. Anders gaan we nooit uit de spanningen, onrust en onzekerheid komen.

Het horizontale vlak en de verticale lijn

Het korte antwoord vraagt natuurlijk om een verdieping. Die verdieping komt voort uit een onderscheid dat we maken. Het onderscheid is – zo zou je kunnen zeggen – dat ons menselijk bestaan eigenlijk twee soorten werkelijkheden kent. De eerste werkelijkheid noemen wij het horizontale vlak. Het horizontale vlak is het vlak van ons dagelijkse bestaan, de gebeurtenissen, de omstandigheden, de relaties tussen mensen, verhoudingen, enzovoort. Het is de wereld, de werkelijkheid, die voor ons direct zicht- en voelbaar is, de vormenwereld.

Door alle eeuwen heen, hebben vele culturen op verschillende niveaus een antwoord proberen te geven op hoe je het beste kunt doen en handelen om te overleven op het horizontale vlak; hoe je veiligheid, continuïteit en zekerheid kunt creëren. De geleerde lessen, de opgedane kennis en vaardigheden, zijn vervolgens van generatie op generatie doorgegeven. Ze vormen in feite de basis van ons denken en handelen, ook nu nog, de basis van onze (collectieve) persoonlijkheid.

Nu is het helaas zo, dat als het een tijdje lukt om veiligheid, continuïteit en zekerheid te creëren, bijna altijd de overtuiging ontstaat dat de wereld maakbaar is. Daarmee bedoelen we dat je het idee krijgt dat alles op te lossen is en het ‘gevaarlijke’ is dat vanaf dat moment de essentie van het leven vooral lijkt te gaan over ‘hebben’; het hebben van eten, geld, dingen, een goed onderdak, kennis, relaties, vrienden, partners, enzovoort. Alles wat te maken heeft met de andere kant van het leven, zoals lijden, afscheid, omgaan met verval, de dood en andere tragische gebeurtenissen, wordt als het ware naar de achtergrond geschoven.

Je zult begrijpen dat het uiteindelijk onmogelijk is om het lijden, het verval, de dood en tragische gebeurtenissen naar de achtergrond te schuiven. We negeren dan een belangrijk deel van het leven, van dat wat het leven maakt, en dat heeft altijd een prijs. Mogelijk is dat ook waar we nu collectief in zitten. De vele crises zijn als het ware de prijs voor het negeren van belangrijke levenswetten.

De Mens tussen Hemel en Aarde

Als het lijden wel gezien wordt, als je het wel als onderdeel van je leven ervaart, dan ontstaat altijd de noodzaak om je als mens te wenden tot de tweede werkelijkheid die we onderscheiden: de verticale lijn. De verticale lijn is de lijn van bezieling, de levensstroom of van het Onnoembare mysterie en de werking daarvan in ons leven. In boeken wordt vaak naar het verticale verwezen als het om wezenlijke inspiratie gaat. Het is de lijn vanuit de Hemel naar de Aarde toe, de diepte in, en vanuit die diepte weer omhoog.

Als mens kun je onderdeel worden van de verticale lijn. Je staat als mens tussen Hemel en Aarde en het is dan alsof je lichaam, je gevoelens, je denken en je handelen ten dienste komen te staan van de indaling of de opstijging die we hierboven beschrijven; ten dienste komen te staan van iets da groter dan jou is, van het leven dat door je heen komt. Daarom kun je ook zeggen dat de verticale lijn de weg is van hoe wezenlijke inspiratie en creativiteit tot vorm komen, tot echte expressie.

Als je je in je leven wilt afstemmen op de verticale lijn, dan ben je niet meer zo bezig met doen, met praten of ‘erop uitgaan’. Het gaat veel meer over stilte, ruimte maken, (leren) luisteren en ontvankelijk worden. De verticale lijn gaat dus ook niet meer over ’hebben’, zoals we hierboven beschreven. Het gaat over ‘zijn’, over iets dat eeuwig is en hoe je dat vertaalt naar je leven nu, over afstemmen, over liefde en over heling; helen van dat wat stuk is. Tot slot heeft verticale lijn, het ‘zijn’, niet direct een zichtbare vorm, maar uiteindelijk is het verticale het beste terug te vinden in menselijke begrippen als kwaliteit, bezieling, intentie, ontvankelijkheid, dienstbaarheid, gehoorzaamheid en organische groei. Je voelt en weet dan direct waar je het over hebt.

De kunst van het leven is misschien wel hoe je in verbinding met zowel het verticale als het horizontale kunt leven. Dat is de opgave waar ieder mens op zijn of haar manier voor staat. Hoe zorg je dat het verticale zich via jou als ‘instrument’ uitdrukt in het horizontale? Nu is hier door alle eeuwen heen door vele wijze mensen uit verschillende culturen en tradities over nagedacht. Dat heeft gezorgd voor een groot aantal ‘talen’, ‘vormen’, ‘kleuren’ en ‘sferen’ waarin over de essentie van het menszijn is verteld en geschreven. En dat zijn de bronnen, de bronboeken of wortelboeken van de mensheid geworden. Het is echt aan te raden om je eigen taal en kleur te vinden en zo te studeren over je eigen menszijn in deze tijd. En dat doe je het beste samen.

Het bestuderen van oude wijsheden

De ervaring leert dat oude wijsheden, bronboeken, oeroude wortelboeken, heel levend worden als je ze raadpleegt en bestudeert naar aanleiding van vragen en ervaringen uit je eigen leven. Het wordt dan heel concreet. Met vragen uit je eigen leven bedoelen we dat je kijkt naar (terugkerende) thema’s, problemen, uitdagingen en vraagstukken die in het dagelijkse leven op je bord liggen en die je eigenlijk niet meer kunt negeren.

Het is zo niet meer iets dat je bedenkt of waar je naar kijkt als toeschouwer, die iets verstandigs zegt. Nee, je komt dan als het ware oog in oog te staan met je eigen leven, met alles wat je hebt. Vragen als ‘Wat is waar en wat niet?’, ‘Ben ik in deze situatie nou vrij of niet?’ of ‘Hoe geef ik antwoord zonder mezelf te verliezen?’ worden dan van levensbelang om te beantwoorden. Daarom brengt deze Weg je altijd op een pad waar oeroude vragen over ons menszijn aan de orde komen. En dat zijn vragen, die gaan over de verticale lijn, de zingeving in je leven en de wijze waarop die zingeving zich manifesteert in de horizontale wereld.

Voorbeelden hiervan zijn:

• Vragen over de wereld: Wat voor een plek is deze aarde? Waar komen wij vandaan als we geboren worden? Waar gaan wij naar toe als we dood gaan? Is er een Schepper van deze wereld? En welk idee had deze Schepper? Zijn er subtielere lagen dan de wereld die wij voelen en zien? Welke zijn dat en hoe kan ik daar contact mee maken? Kan ik afstemmen op een hogere macht? Heeft bidden zin?
• Vragen over de natuur: Zijn wij onderdeel van de natuur? Hebben wij als mens ook te maken met seizoenen? Welke vragen kun je dan aan jezelf stellen? Zijn er oerkrachten die invloed hebben op wie wij zijn?
• Vragen over leven: Wat is dit leven? Hoort lijden bij het menselijk bestaan? Wat is de zin van lijden? Hoe behandel ik mijn lijden? Wat is liefde? Waar vind ik liefde in mijn leven? Hoe ga ik om met pijn en verdriet in mijn leven? Hoe ga ik om met verval en met de dood? Hoe ben ik een goed mens? Hoe leef ik een waardig bestaan? Hoe word ik wijs? Wat is inspiratie? Waar vind ik inspiratie? Hoe leid ik een geïnspireerd leven? Hoe raak ik vervuld? Wat is waarheid? Wanneer is iets waar en wanneer is iets niet waar? Hoe ga ik om met haat en afgunst in mijn leven? Hoe ga ik om met jaloezie? Kan er naast veroudering een verjonging plaats vinden?
• Vragen over doen en handelen: Hoe ga ik om met conflicten in mijn leven? Wanneer ga ik de strijd aan en wanneer trek ik mij terug? Wanneer vlucht ik? Ben ik altijd schuldig of mag het ook aan de ander liggen? Hoe zorg ik voor een juiste balans tussen werk en inspiratie, tussen naar buiten gaan en naar binnen keren en verstillen? Hoe kan ik mijzelf het beste uitdrukken?
• Vragen over leven en samenleven: Hoe verhouden wij ons tot elkaar? Hoe leven we als mens goed samen? Hoe verhouden Man en Vrouw zich tot elkaar? Wat is het verschil tussen vitale aantrekkingskracht en lust? Waar komt aantrekkingskracht vandaan? Hoe voed je je kinderen op? Wat is belangrijk om ze te leren en tot waar gaat dat? Hoe ga je om met mensen die niet (meer) aanspreekbaar zijn? Wat zijn nog rituelen in deze tijd?

In eerste instantie lijken dit allemaal vragen over ons leven op het horizontale vlak. Als je ze echter verder bestudeert, dan kom je erachter dat het vragen zijn die zo oud zijn als de mensheid zelf. Het zijn eeuwigheidsvragen, die steeds weer van de individuele mens zijn en van de mensheid tegelijk. Eeuwigheidsvragen vragen gaan altijd over het bestaan, over onze identiteit, over vervulling en inspiratie, over het leven zelf en over de dood. Door alle eeuwen heen verandert de wereld natuurlijk, het decor verandert, maar de onderliggende vragen, de wezenlijke vragen over ons mens-zijn, blijven steeds hetzelfde.

Het bijzondere is dat de wijsheid uit de eeuwenoude bronboeken via jou weer tot leven komt als jouw individuele vragen eeuwigheidsvragen blijken te zijn. Dan lijkt het wel alsof je verbinding maakt met de tijd, de sfeer en de kracht waaruit de wijsheid voortkwam. En via jou worden die kracht en wijsheid weer actueel. Je zult dan ook ervaren dat je onderdeel bent van een groter geheel. Je komt in een lange lijn te staan waarbij je je ineens beseft dat je op de schouders van vele mensen staat die je zijn voorgegaan. Jij bent nu de volgende schakel naar de toekomst. En dat is het wonder van het leven.

Voeding voor de ziel

Je voedt je ziel als je met eeuwigheidsvragen, met het menszijn, bezig bent. Zonder deze vragen, zonder het onderzoek, blijkt steeds weer dat het leven leeg en betekenisloos wordt. Het onderhouden van deze voeding is daarom heel belangrijk om ‘heel’ te blijven in deze tijd. Daarvoor is het noodzakelijk dat we in ons dagelijks leven tijd en ruimte maken voor stilte, rust en meditatie; dat we leren hoe. En dat er tijd is voor onderzoek naar en studie van oude wijsheden en bronboeken ter inspiratie, zodat we dat wat we in ons hebben, dat wat door ons heen stroomt, leren uitdrukken in de horizontale wereld.

Wat ons betreft is dat ook de instelling waarmee we antwoord kunnen geven op de grote problemen waar wij als mens en samenleving van nu mee te maken hebben.

En dat kunnen we het beste samen doen; steeds weer in kleine groepjes