Liever luisteren? Onderaan deze longread vind je de podcast.

Vernieuwing

Als je al langer deze longreads volgt, dan is het volgende herhaling. Vertrouw erop dat het geen kwaad kan om vaker de basis tot je te nemen. Vaak genoeg lees je het net weer even anders en zak je er nog dieper in. De basis is dat ieder levend wezen drie fasen kent: een expansiefase, een contractiefase en een statische fase. Je kunt ook zeggen: ‘Alle levende wezens hebben een periode waarin ze uitdijen, waarin ze groeien en zichtbaar naar buiten gaand groter worden. Dan volgt een periode van naar binnen keren, contractie. En daarna is er een periode van stilte.’ Dit is dus de beschrijving van een natuurlijk levensritme.

Voorbeelden

Het levensritme is bijvoorbeeld terug te vinden in het ritme van de ademhaling. De inademing is de periode van expansie, de uitademing is de periode van contractie en de periode van stilte is de fase tussen de in- en de uitademing. Voor het ritme van dag- en nacht geldt precies hetzelfde. De dag is de periode van groei, van naar buiten gaan. De avond en de nacht vormen min of meer de contractiefase. En zo vlak voor 05:00/06:00 uur is er een periode waarin het heel stil is. Dit is ook de fase waarin je het beste kunt mediteren. De helende kracht van de aarde om je heen is dan het grootst.

Seizoenen

In het ritme van de seizoenen gaan de lente en de zomer over groei. De herfst en de winter gaan over naar binnen keren. En de periode tussen kerst en Driekoningen is de fase van stilte. Die periode wordt ook wel de twaalf heilige nachten genoemd, maar je zou ook etmalen kunnen zeggen omdat er overdag net zo veel gebeurt. In die twaalf dagen en twaalf nachten - in die stilte - ontstaat de mal die de blauwdruk vormt voor het komende jaar. De periode van stilte is daarom de opmaat naar het nieuwe jaar. De kiemen worden daar gelegd. Nu is er wel een wetmatigheid die je ‘moet’ weten. Dat is dat stilte alleen kan komen als er werkelijk sprake is geweest van contractie. En nieuwe groei kan alleen komen als er stilte is geweest.

Contractie

Als je nu naar een normaal levensritme kijkt, dan beginnen in de expansiefase de zaadjes – die geplant zijn – te groeien. Voor jezelf kun je die zaadjes zien als opkomende ideeën, gedachtes, gevoelens die je leert beheersen, enzovoort. Op alle vlakken is er in de lente groei met heel veel mogelijkheden tot vormen van ontvouwing later in het jaar. Na de lente komt de zomer. Dat is de periode van volle bloei. Alles wordt volwassen. En na de zomer begint de periode van contractie. Contractie gaat over rijping en betekent dat je de balans opmaakt. Je verstevigt wat je tot dan toe verworven hebt. Of, iets anders gezegd: je bewaakt je kleurrijke eigenheid.

Slapen

Soms kun je je afvragen waar contractie nou goed voor is. Dat is eigenlijk dezelfde vraag als waarom we moeten slapen als mens. Waarom niet doorleven in het donker? Het antwoord is dat we moeten slapen om alles wat we in de dag hebben opgedaan in de nacht te verwerken. Als je niet goed slaapt, dan verwerk je niets en kom je uiteindelijk niet in de stilte. Je krijgt dan last van allerlei (slaap-)stoornissen en in feite is er dan ook geen nieuwe goede dag (expansie) mogelijk. Dat is belangrijk om te beseffen.

December

Als je nu het proces van een jaar goed begrijpt, dan kunt je je vast voorstellen dat je de winter kunt zien als de nacht van het jaar. Het is de slaapperiode. De zichtbare wereld is kaal. Buiten is het nat en koud en naar binnen keren is noodzakelijk. Je kunt ook zeggen dat er in deze tijd uiterlijke rust is; innerlijk is er een onzichtbare groei; groei gehuld in rust. In de winter leer je om maximaal naar binnen toe te keren en in die naar binnen kering vindt er meer worteling plaats. De maand december is een hele belangrijke maand in dit proces. Eigenlijk gaan we nu naar die fase vlak voor 05:00/06:00 uur in de ochtend. Het is het einde van de uitademing.

Opruimproces

Laten we nu iets meer naar december gaan. De afgelopen weken ben je (hopelijk) bezig geweest met het afscheid nemen van illusies en de start van een opruimproces. Zo werk je naar de stilte toe. Opruimen betekent wegdoen wat niet meer aan de orde is, wat het leven niet meer doorlaat. Door middel van het opruimen en het afscheid nemen, maak je je klaar voor de rust van de kerstperiode. Als je dat namelijk niet goed doet, dan zal in die periode ‘oude rommel’ blijven bestaan en je lastigvallen. Het hele proces gaat dus in de kern over losmaken en ruimte maken voor jezelf. Je maakt ruimte door afscheid te nemen en op te ruimen. Dat doe je letterlijk, maar vooral ook energetisch.

Opgeruimde geest

Opruimen kan trouwens op heel veel vlakken. Je bureau, je computer, thuis. Je ruimt je oude dossiers op. Je ruimt in je relaties op wat niet meer gaat. Enzovoort. Welke stukken heb je niet meer nodig? Hoe is de map-indeling op je computer? Klopt die nog met waar je mee bezig wilt? Klopt die met de kiemen die je wilt leggen voor volgend jaar? Komen er nieuwe mappen bij of niet? Zorg dat je zeker vóór 15 december alles opgeruimd hebt. Dat geeft je een opgeruimde geest en dat helpt je om ontvankelijk te worden. En wees gerust, als je eenmaal in de flow van het opruimen zit, dan wordt het vanzelf stil.

Volgen

De belangrijkste les is om in december te laten gebeuren wat het leven wil dat er gebeurt. Probeer te volgen. Probeer net zo goed te volgen als dat je je ademhaling kunt volgen tijdens een meditatie. In de Chinese filosofie wordt gezegd: ‘Wie de leiding neemt, zal verdwalen, wie volgt, vindt leiding.’ Dat betekent dat je de levensstroom volgt. Ook als deze dwars tegen je persoonlijkheid ingaat. Volgen betekent ook dat je moet leren omgaan met het niet-weten. Deze periode kun je zien als de weg van het weten naar het niet weten. Alles kan, maar je weet niet precies wat het zal worden. In onze Westerse cultuur is het niet-weten een groot taboe. De spanning ervan is haast niet uit te houden.

Ongemakkelijk

Het is natuurlijk niet zo dat je de hele dag moet mediteren in de nachtperiode (winter). Forceer ook niets. Meditatie mag niet geforceerd worden. Dat is een grote vergissing. Stilte en leegte komen niet als je geforceerd hebt of bent. Het gaat erover dat je in deze periode goed aan jezelf toekomt. Zorg dat er iets is waarmee je je ziel kunt voeden. Nu is het alleen wel goed om te weten, dat je altijd tegen dingen aanstoot als je met verstilling bezig bent en het je lukt om stil te worden. Als je stil wordt, dan komen namelijk alle dingen naar boven, die je niet verwerkt hebt. En dat wat niet verwerkt is, wil zich altijd ergens aan hechten. Onthoud dat. Vaak zijn dat de ruzies in december. De vraag is dan hoe je weer naar die verstilling gaat als het gebeurt. Probeer daar een antwoord op te vinden en probeer het te herkennen. Dan kun je rustig blijven, ook tijdens de kerstdiners

Bedding

De kunst is dus om te zorgen voor een goede bedding waarin rust en stilte kunnen heersen. Vraag jezelf af: wat moet er echt nog af voor de vakantie? Wat kun je over de vakantieperiode tillen naar de tweede week van januari. En wat gebeurt er dan? Hoe wil je de kerst doorbrengen? Kun je zorgen dat het jouw kerst wordt? Kun je een planning voor rond kerst maken? Als je dat niet doet, dan word je gevraagd en kun je geen ‘Nee’ meer zeggen. Dan doe je mee aan de kerst van een ander. De meeste kerstvieringen zorgen voor gedoe, omdat we het niet goed regelen. Door het goed te regelen, zorg je voor een defensie om je heen en komt er ruimte. En je wilt nu juist dat het tussen kerst en drie koningen zo stil mogelijk kan worden.

Geboeid? Mail ons

Natuurlijk is er nog veel meer te vertellen over deze maand. Zo is er nog veel meer te vertellen over stilte en zijn er concrete tips om stiller te kunnen worden. Als je hier meer over wilt leren, stuur dan een bericht naar info@clubgroeneveld.nl. Je krijgt dan de uitgebreide reflectie toegestuurd.

Heb het goed in december. Een hele fijne stilte gewenst.

---

Alle artikelen, podcasts en programma’s, die we maken over het vinden en volgen van een natuurlijk ritme zijn geïnspireerd op het werk (o.a. boek, podcasts) van Jaap Voigt. Jaap is onder meer adviseur, leraar, mede-oprichter van het ITIP en ook auteur van vele boeken, waaronder het boek ‘Leven en werken in het ritme van de seizoenen’. Met Jaap hebben we in de afgelopen jaren een fijne, warme en voor ons belangrijke band opgebouwd. Hij hielp ons met de opzet en verdieping van Club Groeneveld en leerde ons om de inhoud centraal te stellen. Zo ontstond onze eigen liefde voor de studie naar het ritme van de seizoenen. Ben je benieuwd naar het boek van Jaap Voigt? Je bestelt het hier.